Rượu, bia và xuất huyết tiêu hóa

Bs CKI Đặng Ngọc Thành - Khoa Cấp cứu

Sau Tết nguyên đán Bính Thân 2016 bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa nhập viện tại khoa Cấp cứu gia tăng, đa số bệnh nhân đều có biểu hiện thiếu máu nặng, choáng giảm thể tích do mất máu phải truyền dịch, truyền máu với số lượng nhiều, kéo dài thời gian nằm viện. Ngoài những bệnh nhân trước đây đã có xuất huyết vài lần do viêm loét dạ dày, tá tràng, vỡ tĩnh mạch trướng thực quản do xơ gan… là “khách quen” của bệnh viện thì  một điều đặc biệt là xuất huyết tiêu hóa có xu hướng trẻ hóa, xẩy ra ở thanh niên đang tuổi “bẻ gãy sừng trâu” mà tiền sử chưa hề có biểu hiện bệnh lý dạ dày, gan, ruột. Vậy nguyên nhân do đâu?

Qua khai thác bệnh sử, chúng tôi nhận thấy rằng:

Nhóm những người từng bị xuất huyết tiêu hóa là những người nghiện rượu trong thời gian dài dẫn đến xơ gan, viêm loét dạ dày, đã nhập viện nhiều lần, sau mỗi lần nhập viện được sự dặn dò của bác sỹ và nhân viên y tế nên không uống rượu và bệnh tạm ổn định một thời gian nên sinh chủ quan, dịp Tết vì quá vui vẻ nên uống trở lại và bệnh bắt đầu tái phát.

Rượu, bia là nguyên nhân chính gây xuất huyết tiêu hóa (Hình minh họa)

Nhóm những người thanh niên trẻ khỏe họ không sử dụng các thuốc giảm đau, chống viêm có ảnh hưởng đến dạ dày nhưng sử dụng rượu bia với số lượng nhiều và nhất là uống lúc bụng đói nên dẫn đến loét dạ dày gây xuất huyết. Điều đáng lưu ý nhất ở nhóm đối tượng này là một số bệnh nhân vào viện không phải vì lý do nôn ra máu hay đi cầu phân đen mà chỉ biểu hiện mệt mỏi, chán ăn, đau bụng lâm râm mơ hồ, vào viện lúc ban đầu khám chỉ thấy da xanh xao, huyết áp thấp hoặc hơi thấp, ngoài ra không thấy có gì đặc biệt, tiền sử khỏe mạnh nên đôi lúc người thầy thuốc ít nghĩ đến xuất huyết tiêu hóa mà thường nghĩ đến một bệnh lý về máu hay một bệnh toàn thân khác, vài giờ hoặc vài ngày sau bệnh nhân mới nôn ra máu ồ ạt và/hoặc đi cầu phân đen. Nên những trường hợp này theo kinh nghiệm của chúng tôi, cần thực hiện thủ thuật thăm trực tràng kết hợp đặt ống thông dạ dày để hạn chế bỏ sót.

Một trường hợp xơ gan do rượu (Hình minh họa)

Ngày Tết là ngày vui đoàn tụ gia đình, gặp mặt bạn bè, người thân… nên có muôn vàn lý do để uống rượu. Nhưng sau những ngày vui đó đối với một số người là cả chuỗi ngày ở bệnh viện, tổn hại đến sức khỏe, kinh tế gia đình, ảnh hưởng đến công việc, thậm chí mất đi một phần cơ thể hoặc tính mạng. Vì vậy, chúng tôi khuyên rằng:

• Không lạm dụng rượu bia, kể cả ngày thường và ngày Lễ, Tết.
• Nếu có uống rượu thì nên dùng các loại rượu nhẹ, độ cồn thấp.
• Uống lúc bụng no, uống với số lượng ít, kiểm soát được bản thân.
• Với những người có bệnh lý gan, dạ dày, ruột hoặc tiền sử đã bị xuất huyết tiêu hóa thì nên bỏ hẳn rượu.
• Khi có triệu chứng đau bụng vùng thượng vị, nôn ra máu hoặc đi cầu ra máu cần tới cơ sở y tế để được khám kịp thời.

Tóm lại, có nhiều nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa, trong đó rượu, bia là một trong những nguyên nhân chính làm gia tăng số bệnh nhân nhập viện sau dịp Tết nguyên đán. Người nghiện rượu sẽ trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội và kéo theo các tệ nạn xã hội khác.