Viêm mắt dị ứng – nguyên nhân và cách điều trị

Bs Lê Văn Hiếu - Khoa Mắt

Dị ứng mắt là gì?

Dị ứng mắt, được gọi là viêm kết mạc dị ứng, là một tình trạng phổ biến xảy ra khi mắt phản ứng với cái gì đó kích thích (gọi là chất gây dị ứng). Mắt ta sinh ra một chất gọi là histamine để chống lại các chất gây dị ứng. Kết quả là, mí mắt và kết mạc –màng trắng ở mắt– trở nên đỏ, sưng và ngứa, với chảy nước mắt và rát. Không giống như viêm kết mạc do vi khuẩn hoặc virus, viêm kết mạc dị ứng không lây lan từ người này sang người khác.

Những người bị dị ứng với mắt thường cũng có dị ứng mũi (mặc dù không phải luôn luôn), với ngứa, nghẹt mũi và hắt hơi. Nó thường là một tình trạng tạm thời (cấp tính) liên quan đến dị ứng theo mùa.

Tuy nhiên, trong những trường hợp khác, dị ứng mắt có thể phát triển từ việc tiếp xúc với môi trường  khác gây nên, chẳng hạn như lông vật nuôi, bụi, phấn hoa, khói, nước hoa, hay thậm chí là các loại thực phẩm. Nếu tiếp xúc đang diễn ra, các chứng dị ứng có thể nghiêm trọng hơn, với các rát và ngứa đáng kể và thậm chí nhạy cảm với ánh sáng.

Các triệu chứng dị ứng mắt

Các triệu chứng dị ứng mắt phổ biến nhất bao gồm:

• Mắt đỏ, sưng hoặc ngứa
• Rát hoặc chảy nước mắt
• Nhạy cảm với ánh sáng
• Nếu kèm theo dị ứng mũi, bạn cũng có thể  bị ngạt mũi, ngứa mũi và hắt hơi, cũng như đau đầu, ngứa hoặc đau cổ họng hoặc ho

Nguyên nhân dị ứng mắt là gì?

Dị ứng là khi hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng với cái gì đó (gọi là dị nguyên) thường là vô hại. Khi một chất gây dị ứng tiếp xúc với mắt của bạn, một số tế bào bên trong mắt (gọi là các tế bào mast) phóng thích histamine và các chất khác để chống lại các chất gây dị ứng. Phản ứng này khiến mắt bạn bị đỏ, ngứa và chảy nước.

Nhiều người bị dị ứng mắt là do phản ứng của cơ thể với chất gây dị ứng trong không khí – cả trong  và ngoài nhà – chẳng hạn như bụi, lông vật nuôi, nấm mốc, hoặc khói thuốc. Một số chất gây dị ứng trong không khí phổ biến nhất bao gồm phấn hoa từ cỏ cây, giống cúc vàng, góp phần vào dị ứng theo mùa.

Các phản ứng dị ứng với nước hoa, mỹ phẩm hoặc các loại thuốc cũng có thể gây một phản ứng dị ứng cho đôi mắt. Một số người có thể bị dị ứng với các hóa chất bảo quản trong thuốc nhỏ mắt bôi trơn. Họ nên sử dụng thuốc nhỏ mắt không có chất bảo quản để thay thế.

Đôi khi, mắt có thể phản ứng với các chất gây dị ứng khác mà không nhất thiết phải tiếp xúc trực tiếp với mắt, chẳng hạn như các loại đặc biệt của thực phẩm hay côn trùng cắn hoặc đốt.

Một số người có thể  di truyền dị ứng mắt từ cha mẹ của họ. Bạn có nhiều khả năng bị dị ứng nếu cả cha mẹ của bạn bị dị ứng hơn là chỉ có một người bị dị ứng

Chẩn đoán dị ứng mắt

Để  đưa ra điều trị thích hợp, bác sĩ nhãn khoa sẽ kiểm tra xem liệu các triệu chứng của bạn có liên quan đến nhiễm trùng mắt hoặc viêm kết mạc dị ứng. Bác sĩ thường có thể chẩn đoán viêm kết mạc dị ứng dễ dàng bằng cách kiểm tra mắt của bạn và thảo luận về  tiền sử bệnh của bạn – bao gồm cả tiền sử của bạn và tiền sử dị ứng của gia đình bạn.

 

Bác sĩ nhãn khoa sẽ khám mắt bằng kính hiển vi đèn khe để kiểm tra các dấu hiệu của dị ứng mắt, chẳng hạn như các mạch máu sưng lên trên bề mặt của mắt. Nếu dị ứng nặng, hoặc nếu nó không  hoàn toàn rõ ràng rằng bạn có viêm kết mạc dị ứng, bác sĩ nhãn khoa của bạn có thể chọn  xét nghiệm loại tế bào bạch cầu đặc hiệu(gọi là bạch cầu ái toan) mà xuất hiện trong những vùngcủa mắt, nơi có một phản ứng dị ứng với cái gì đó. Thử nghiệm này được thực hiện bằng cách nhẹ nhàng cạo một khu vực nhỏ của kết mạc và kiểm tra mô này cho bạch cầu ái toan. 

Điều trị dị ứng mắt

Chìa khóa để điều trị dị ứng mắt là tránh hoặc hạn chế tiếp xúc với các chất gây ra vấn đề. Nhưng bạn cần phải biết tránh những gì. Nếu cần thiết, bác sỹ chuyên khoa dị ứng có thể thực hiện kiểm tra trên da hoặc xét nghiệm máu để giúp xác định các chất gây dị ứng cụ thể.

Tránh các dị nguyên 

Nếu phấn hoa là một chất gây dị ứng cho bạn, tránh đi ra ngoài càng nhiều càng tốt khi lượng phấn hoa là cao nhất (thường vào giữa buổi sáng và buổi tối) và khi gió thổi phấn hoa xung quanh. Khi bạn đang ở ngoài trời, kính mát hoặc kính đeo mắt có thể giúp ngăn ngừa phấn hoa vào mắt của bạn.

Để giúp giảm thiểu tiếp xúc với phấn hoa và các chất kích thích khác trong khi bạn đang ở bên trong, giữ cho cửa sổ của bạn đóng cửa và sử dụng điều hòa không khí – cả trong xe và nhà của bạn. Không sử dụng quạt thông gió, do chúng hút phấn hoa và chất gây dị ứng khác vào bên trong. Giữ các thiết bị điều hòa không khí sạch sẽ vì vậy chúng  sẽ không quay vòng chất dị ứng  ở bên trong.

Nếu nấm gây ra dị ứng cho bạn, xác định rằng độ ẩm cao có thể gây ra nấm mốc phát triển. Nhằm mục đích để giữ độ ẩm trong nhà của bạn khoảng 30 đến 50 phần trăm. Làm sạch các khu vực có độ ẩm cao như tầng hầm, phòng tắm và nhà bếp thường xuyên, và xem xét sử dụng một máy hút ẩm ở những nơi đặc biệt là ẩm thấp hoặc ẩm ướt (như là tầng hầm).

Nếu bụi ở nhà gây ra viêm kết mạc dị ứng cho bạn, hãy cố gắng hạn chế tiếp xúc với bụi, đặc biệt là trong phòng ngủ của bạn. Che phủ để làm giảm các chất gây dị ứng đặc biệt cho giường ngủ của bạn – đặc biệt là chiếc gối của bạn – để giữ cho bụi khỏi tiếp xúc với da bạn. Giặt bộ đồ giường của bạn thường xuyên, sử dụng nước nóng ít nhất là  60 độ C. Khi làm sạch sàn nhà của bạn, thay vì sử dụng chổi hoặc khăn lau bụi khô, dùng giẻ hoặc khăn ẩm lau để ngăn chặn các chất gây dị ứng.

Nếu vật nuôi là một nguồn gây dị ứng cho bạn, cố gắng giữ cho động vật bên ngoài của ngôi nhà càng nhiều càng tốt. Không cho phép con thú cưng nào vào phòng ngủ để bạn có thể ngủ trong một căn phòng không có chất gây dị ứng là điều đặc biệt quan trọng. Hãy xem xét sàn nhà bằng gỗ cứng hoặc gạch lát nền thay vì thảm, để mà ngăn chặn lông vật nuôi. Luôn luôn rửa tay sau khi chạm vào một vật nuôi, và giặt quần áo đã được tiếp xúc với vật nuôi. Cuối cùng, luôn luôn tránh dụi mắt, vì chỉ kích thích chúng hơn.

Điều trị dị ứng mắt bằng thuốc nhỏ mắt và thuốc

Nước mắt nhân tạo

Nhỏ nước mắt nhân tạo có thể giúp làm giảm dị ứng mắt tạm thời bằng cách rửa chất gây dị ứng từ mắt. Chúng cũng làm giảm khô,  giảm kích thích mắt bằng cách thêm độ ẩm. Thuốc này có sẵn mà không cần toa, có thể được sử dụng thường xuyên khi bạn cần.

Thuốc thông mũi (có hoặc không có thuốc kháng histamin)

Thuốc thông mũi giảm đỏ mắt với dị ứng. Họ có sẵn không cần toa như thuốc nhỏ mắt. Chúng có thể được bán chỉ đơn giản như một loại thuốc thông mũi hoặc như một loại thuốc thông mũi với một kháng histamin, mà làm giảm ngứa mắt. Những loại thuốc nhỏ mắt không nên  sử dụng nhiều hơn hơn 2-3 ngày, khi sử dụng lâu dài thực sự làm tăng các triệu chứng khó chịu của bạn.

Thuốc kháng histamin đường uống

Thuốc kháng histamin đường uống có thể phần nào hữu ích trong việc làm giảm ngứa mắt. Tuy nhiên, chúng có thể làm cho mắt bị khô và thậm chí các triệu chứng dị ứng mắt trở nên tệ hơn.

Kháng histamin / chất ổn định tế bào mast.

Thuốc nhỏ mắt với hai thuốc kháng histamine để giảm ngứa và ổn định tế bào mast giúp ngăn ngừa dị ứng mắt. Tùy thuộc vào sự lựa chọn loại thuốc nhỏ mắt của bạn, chúng được sử dụng một hoặc hai lần mỗi  ngày để làm giảm ngứa, mẩn đỏ, chảy nước mắt và rát.

Corticosteroid

Thuốc nhỏ mắt steroid có thể giúp điều trị các triệu chứng dị ứng mắt mãn tính và nghiêm trọng như ngứa, tấy đỏ và sưng.

Chích miễn dịch trị liệu

Nếu các triệu chứng không kiểm soát được bằng cách tránh dị nguyên, thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc, liệu pháp miễn dịch (chích chất dị ứng) có thể là một lựa chọn cho việc làm giảm dị ứng mắt. Với liệu pháp miễn dịch, liệu pháp chích chứa một lượng nhỏ các chất gây dị ứng được đưa vào, với liều tăng dần theo thời gian, để giúp cơ thể bạn trở nên miễn dịch với các chất gây dị ứng. Bác sĩ có thể giúp xác định những phương pháp điều trị tốt nhất cho bạn.

Tài liệu tham khảo: https://www.aao.org/SearchResults.aspx?q=Eye%20Allergies&c=1