Một số hiểu biết về xét nghiệm creatinin máu

Khoa Hóa Sinh

1. NHẮC LẠI SINH LÝ

Creatinin trong cơ thể có nguồn gốc hỗn hợp:

 creatinine1

Hình 1.1. Cấu trúc Creatinin

Một phần lớn Creatinin được duy trì ổn định trong các cơ vân (140mg Creatinin/ 100g cơ tươi).

Trong các cơ, enzym Creatin-Phospho-Kinase (CPK) xúc tác phản ứng:

Creatin-phosphat + ADP  « Creatin + ATP  kèm giải phóng năng lượng.

Creatin bị thoái biến trong các cơ thành Creatinin, chất này được đưa trở lại tuần hoàn, rồi được thải trừ qua thận. Ở thận, Creatinin được lọc qua các cầu thận và không được ống thận tái hấp thu. Vì vậy, giá trị của Creatin phản ánh toàn bộ khối cơ của một cá thể, trái lại giá trị của Creatinin chủ yếu phản ánh chức năng thận của bệnh nhân

 Trong một số bệnh lý cơ, lượng Creatin trong các sợi cơ bị giảm với tăng song song Creatin máu và Creatin niệu và giảm phối hợp Creatinin máu và Creatinin niệu.

Trong các bệnh lý thận, có một mối liên quan theo hàm lũy thừa giữa số các nephron không còn chức năng và giá trị của Creatinin huyết thanh (hình 1).

 creatinine2

Hình 1.2. Tương quan giữa số nephron có chức năng và giá trị của Creatinin huyết thanh

Giảm 50% số nephron có hoạt động chức năng chỉ gây tăng nhẹ Creatinin máu (1 – 2 mg/dL). Song khi có giảm thêm một số nephron có hoạt động chức năng, sẽ gây tăng nhanh nồng độ Creatinin.

Như vậy, hình 1.2 cho thấy định lượng Creatinin huyết thanh thiếu tính nhạy và không cho phép xác định các biến đổi chức năng thận kín đáo. Để khắc phục khiếm khuyết này, nên tính hệ số thanh thải (clearance) của Creatinin.

Có thể tính hệ số thanh thải (clearance) của Creatinin:

                Hệ số thanh thải   =         Ucreat × V/Phosphatse creat     (clearance) của Creatinin

Bất tiện chính của phương pháp tính này là phải lấy nước tiểu 24h, việc thu góp nước tiểu này có thể bị sai nếu thiếu sự hợp tác của bệnh nhân.

 creatinine3

(Khi tính tới diện tích bề mặt cơ thể, cần phải nhân kết quả với 0,85 đối với bệnh nhân nữ).

Một điều thấy rõ là: phương pháp tính hệ số thanh thải của Creatinin kể trên dễ dàng thực hiện, và có thể được tiến hành tại nhà bệnh nhân với ưu điểm nổi bật là tránh phải lấy nước tiểu 24h.

2. MỤC ĐÍCH VÀ CHỈ ĐỊNH XÉT NGHIỆM: Để chẩn đoán và đánh giá mức độ suy thận.

3. CÁCH LẤY BỆNH PHẨM

4. GIÁ TRỊ BÌNH THƯỜNG

 creatinine4

 5. TĂNG NỒNG ĐỘ CREATININ MÁU: Các nguyên nhân chính thường gặp

 creatinine5

 6. GIẢM NỒNG ĐỘ CREATININ MÁU: Các nguyên nhân chính thường gặp là

7. CÁC YẾU TỐ GÓP PHẦN LÀM THAY ĐỔI KẾT QUẢ XÉT NGHIỆM

8. LỢI ÍCH CỦA XÉT NGHIỆM ĐỊNH LƯỢNG CREATININ MÁU: Xét nghiệm không thể thiếu

 creatinine6

 Ghi chú:


Tin mới hơn:
Tin cũ hơn:

Lần cập nhật cuối lúc Thứ tư, 27 Tháng 11 2013 20:27