BS Trình Trung Phong - 

Cúm mùa là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm (Influenza) gây ra, thường xuất hiện cao điểm vào thời điểm giao mùa, đặc biệt khi thời tiết thay đổi đột ngột. Mặc dù đa số các trường hợp cúm diễn tiến nhẹ, tự khỏi sau vài ngày, nhưng bệnh có thể trở nặng gây viêm phổi, suy hô hấp, thậm chí tử vong – nhất là ở người cao tuổi, người có bệnh nền hoặc hệ miễn dịch suy giảm. Vì vậy, việc hiểu rõ về cúm mùa để phòng tránh và phát hiện sớm dấu hiệu nguy hiểm là vô cùng quan trọng.

1. Cúm mùa là gì?

Cúm mùa do virus Influenza A hoặc B gây ra. Bệnh lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc tiếp xúc gần. Thời gian ủ bệnh thường từ 1–4 ngày, khởi phát đột ngột.

Các triệu chứng thường gặp:

• Sốt cao 38–40°C
• Ho khan, đau họng
• Nhức đầu, mệt mỏi toàn thân
• Đau nhức cơ khớp
• Chảy nước mũi, nghẹt mũi
• Ớn lạnh

Đối với người khỏe mạnh, triệu chứng thường giảm sau 3–5 ngày; tuy nhiên, ho và mệt mỏi có thể kéo dài 1–2 tuần.

2. Vì sao người cao tuổi dễ bị cúm mùa ảnh hưởng nặng?

Người trên 60 tuổi có nhiều yếu tố làm bệnh diễn tiến nặng hơn:

• Sức đề kháng suy giảm theo tuổi.
• Bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, COPD, bệnh tim mạch, suy thận… khiến cơ thể khó chống lại virus.
• Phản ứng viêm mạnh hơn, dễ gây biến chứng viêm phổi, suy hô hấp.
• Khả năng nhận biết triệu chứng bất thường thường chậm hơn, dẫn đến nhập viện trễ.

Ở nhóm này, cúm có thể gây:

• Viêm phổi do virus hoặc bội nhiễm vi khuẩn
• Kích phát bệnh tim mạch (nhồi máu cơ tim, suy tim cấp)
• Đợt cấp COPD hoặc hen phế quản
• Tử vong nếu không điều trị kịp thời

3. Khi nào người cao tuổi cần đi khám ngay?

Nên đưa bệnh nhân đi khám sớm nếu có một trong các dấu hiệu sau:

• Sốt cao trên 39°C kéo dài > 48 giờ
• Khó thở, thở nhanh, hụt hơi khi hoạt động nhẹ
• Đau tức ngực
• Lơ mơ, ngủ nhiều bất thường  
• Ho đàm vàng, xanh hoặc có máu   
• Không ăn uống được, mệt lả Việc điều trị sớm bằng thuốc kháng virus (như Oseltamivir) trong 48 giờ đầu có thể giảm đáng kể nguy cơ biến chứng.

4. Cách phòng bệnh cúm mùa hiệu quả:

Tiêm vắc xin cúm hằng năm Tiêm phòng là biện pháp hiệu quả nhất giúp ngừa cúm và giảm mức độ nặng nếu mắc bệnh. Người cao tuổi, bệnh nhân mạn tính nên tiêm mỗi năm một lần do virus cúm thường xuyên biến đổi.

Giữ ấm và chăm sóc sức khỏe khi giao mùa    

• Giữ ấm vùng cổ, ngực, bàn chân khi thời tiết lạnh.    
• Uống đủ nước, ăn uống dinh dưỡng, bổ sung vitamin.   
• Hạn chế đến nơi đông người thời điểm bùng phát cúm. Vệ sinh cá nhân và môi trường   
• Đeo khẩu trang khi đến nơi công cộng.   
• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.   
• Che miệng khi ho/hắt hơi. Tăng cường sức đề kháng   
• Ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya.   
• Tập luyện nhẹ nhàng: đi bộ, tập thở.   
• Tuân thủ điều trị các bệnh nền.

5. Lời khuyên của bác sĩ :

Thời điểm giao mùa là lúc số ca cúm tăng mạnh và diễn tiến phức tạp. Người cao tuổi cần được theo dõi sát sao, đặc biệt khi có bệnh nền. Khi xuất hiện triệu chứng nghi ngờ cúm, nên đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị đúng cách, tránh tự ý dùng kháng sinh hoặc thuốc hạ sốt kéo dài. Cúm mùa hoàn toàn có thể phòng tránh và kiểm soát tốt nếu chúng ta chủ động bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.