Bs Lê Thị Hà - 

Sự phức tạp bao trùm của bệnh viêm kết giác mạc khô khiến việc chẩn đoán và quản lý chính xác trở nên khó khăn. Với sự phát triển của các xét nghiệm có giá trị chẩn đoán chính xác cùng việc phát triển các loại thuốc tiềm năng mới mang lại tia hy vọng cho việc điều trị hiệu quả hơn căn bệnh phổ biến rộng rãi này.

Trong chuyên đề này xin được cập nhật:

Phần 1: Nguyên nhân gây viêm kết giác mạc khô

Hội chứng khô mắt (DES) là một rối loạn của màng phim nước mắt, trước mắt dẫn đến tổn thương bề mặt nhãn cầu và có liên quan đến các triệu chứng khó chịu ở mắt. DES còn được gọi là viêm giác mạc sicca (KCS), viêm giác mạc sicca, hội chứng sicca, xerophthalmia, bệnh khô mắt (DED), bệnh bề mặt nhãn cầu (OSD), hoặc hội chứng tiết nước mắt rối loạn chức năng (DTS), hoặc đơn giản là khô mắt.

Keratoconjunctivitis sicca là một từ tiếng Latinh và bản dịch theo nghĩa đen của nó là “khô giác mạc và kết mạc”. Bệnh khô mắt được đặc trưng bởi sự không ổn định của màng phim nước mắt, có thể do lượng nước mắt tiết ra không đủ hoặc do chất lượng màng phim nước mắt kém, dẫn đến tăng bay hơi nước mắt. Do đó, bệnh khô mắt chủ yếu có thể được chia thành hai nhóm, đó là:

(1) Viêm kết giác mạc khô do không đủ lượng nước mắt.

(2) Viêm kết giác mạc khô do chất lượng nước mắt kém dẫn tới bay hơi nhiều.

Hội thảo Quốc tế về Khô mắt (2007) đã định nghĩa khô mắt là một bệnh đa yếu tố của nước mắt và bề mặt nhãn cầu gây ra các triệu chứng khó chịu, rối loạn thị giác và mất ổn định màng phim nước mắt với khả năng tổn thương bề mặt nhãn cầu. Nó đi kèm với tăng độ thẩm thấu của màng phim nước mắt và viêm bề mặt nhãn cầu. DES có liên quan đến việc giảm khả năng thực hiện một số hoạt động như đọc sách, lái xe và công việc liên quan đến máy tính, đòi hỏi sự chú ý của thị giác. Người bệnh gặp các triệu chứng khô mắt liên tục và nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Các nguyên nhân gây ra bệnh DES bao gồm giảm sản xuất nước mắt, nước mắt bốc hơi nhiều và bất thường trong việc sản xuất chất nhầy hoặc lipid của lớp nước mắt. Một báo cáo trước đây của Lemp vào năm 1995 đã phân loại KCS thành chứng thiếu nước mắt và khô mắt do bay hơi. Khô mắt do tuyến nước mắt kém sản xuất nước mắt được tìm thấy ở bệnh nhân lớn tuổi, phụ nữ sau mãn kinh và bệnh nhân mắc các bệnh tự miễn như hội chứng Sjögren nguyên phát và viêm khớp dạng thấp.

Rối loạn chức năng của đơn vị chức năng tuyến lệ gây ra sự thay đổi thành phần của dịch nước mắt và sự ổn định của màng phim nước mắt dẫn đến viêm bề mặt nhãn cầu. Mắt không tiết đủ nước mắt do thiếu thành phần chống viêm của mắt và kích ứng mắt không được kiểm soát. Điều này gây ra kích hoạt các tế bào viêm bao gồm tế bào lympho T bởi hệ thống miễn dịch của cơ thể. Tế bào T tiết ra các cytokine gây viêm bề mặt và các tuyến của mắt, do đó dẫn đến chảy nước mắt bất thường và các triệu chứng khô mắt. Sự gia tăng độ thẩm thấu của lớp nước được cho là đặc điểm chung của DES và được biết là nguyên nhân gây viêm, làm hỏng bề mặt nhãn cầu.

Trong trường hợp khô mắt do bay hơi, mắt bị khô do nước mắt bay hơi nhiều hơn như trong trường hợp giảm chớp mắt và dị thường bề mặt nhãn cầu. Các yếu tố môi trường như nhiệt độ, khí hậu khô, ô nhiễm không khí, gió, bỏng hóa chất, đeo kính áp tròng hoặc giảm chớp mắt do lái xe, xem ti vi và làm việc trên máy tính có thể ảnh hưởng đến màng nước mắt và dẫn đến nhiễm trùng, loét giác mạc, và mù lòa. Mất nước mắt do bay hơi và khô mắt thường liên quan đến lớp lipid không đủ. Lớp lipid ổn định và làm chậm sự bay hơi của lớp nước bên dưới. Rosacea, viêm bờ mi và MGD (rối loạn chức năng tuyến meibomian) là những nguyên nhân chính gây khô mắt do bay hơi. Trong trường hợp bệnh rosacea ở mắt, có sự sản xuất bất thường của lipid do rối loạn chức năng tuyến meibomian.

Nguồn TL tham khảo : https://www.hindawi.com/journals/ap/2015/704946/