Bs Bùi Quốc Xết - Khoa Nội Thận Nội tiết

Yêu cầu dinh dưỡng theo ADA:

Năng lượng đưa vào trong ngày:

- Carbohydrate:    45-65%
- Protein:               10-20%
- Mỡ:                     25-35%

Trong đó:    - 10% mỡ đa không bão hòa
                     - < 10% mỡ bão hòa (tốt nhất <7%)

- Ở bệnh nhân ĐTĐ type 2 nên hạn chế carbohydrate, thay thêm ít năng lượng từ mỡ đơn không bão hòa như dầu Oliu, dầu phụng, dầu táo tàu.

- ĐTĐ type 2 béo cần giảm trọng lượng bằng hạn chế calo.

- Lượng Calo/kg được quy định tùy theo đối tượng (gầy, béo phì, lao động nặng hay nhẹ…)

         + 20 calo/kg cân nặng nếu bệnh nhân béo phì
         + 30 calo/kg cân nặng nếu bệnh nhân có trọng lượng bình thường
        + 40 calo/kg cân nặng cho người gầy. Tuy nhiên tăng giảm tùy theo khả năng lao động của từng bệnh nhân.

* Cả 2 type ĐTĐ cần giảm cholesterol 300 mg/ngày. Nếu bệnh nhân có LDL Cholesterol > 100 mg/dL, nên hạn chế Cholesterol 200 mg/ngày

 * Nếu ăn nhiều protein sẽ làm tăng tiến triển bệnh thận ĐTĐ. Nên giảm protein ăn vào 0,8kg/ngày (hay 10% năng lượng hằng ngày)

* Đường nhân tạo Sarcharin (Sweet'N Low), Sucralose (Splenda) và Acesulfame potassium (sweet one) cũng là đường nhân tạo (thế hệ I) nhưng dùng nấu nướng được tuy nhiên hiện nay các nghiên cứu cho rằng dường Sarcharin có khả năng gây ung thư gan.

* Aspartame (NutraSweet) gồm 2 amino acid chính: Aspartic Acid và Phenylalamine, ngọt gấp 180 lần như đường Sucrose. Loại đường này không chịu được nhiệt nên không dùng để nấu, chỉ định dùng thay đường trong nước ngọt (trà, cà phê và nước giải khát ngọt công nghiệp) và một số thức ăn.

Do đó Sugar alcohols thường được dùng dưới dạng thức ăn dưới nhãn hiệu là “đường tự do” như chewgum, lozenges, hardcandy, Sugar-free ice-cream.

Tuy nhiên dùng nhiều sẽ gây tăng glucose máu và chướng bụng, đi cầu.

* Các chất ngọt khác:

Hạn chế sử dụng đường đơn, đường chậm hay đường đa (loại có bột) và loại có sợi làm chậm sự gia tăng đường sau ăn. Hiện nay, bệnh nhân ĐTĐ được chọn lựa nhiều loại đường có vị ngọt dịu hơn như:

- Fructose được trình bày như là đường thiên nhiên rất ngọt, chỉ làm tăng glucose nhẹ, không phải cần Insulin để chuyển hóa, có trong trái cây. Legumes là loại đường ưa chuộng nhất, chỉ số đường của nó từ 30-35% mắc hơn đường Saccharose nhưng tiện lợi trong sử dụng gia đình: nấu nướng, bánh ngọt…

- Đường Saccharose: nhiều nghiên cứu cho thấy(chỉ số đường 65%) dùng lượng vừa (khoảng 10-15% tỉ số calo hàng ngày), dùng trong bữa ăn, không có tác dụng xấu trên glucose máu (có trong củ cải), bất lợi chính của loại đường này là làm sâu răng.

- Sugar alcohols: được làm từ Sucrose, glucose và tinh bột. Ví dụ: Sorbitol, Xylitol, Mannitol, Isomalt, maltitol và Hydrogenated Starch hydrolysates (HSH), nó không hấp thu dễ như đường nên không tăng Glucose máu nhiều